Düşmanın Adana'yı terk etme tarihi 20 Aralık... Niye Kurtuluş Bayramı 5 Ocak?

Adana Tarihi ile İlgili Aykırı Sorular

5 Ocak Adana'nın Kurtuluş bayramıdır... Barış Öğretmen geçen yıllarda bu bayram vesilesiyle beni okullarına davet etti. Barış Öğretmen bir Tarih öğretmeni...Ve tarihin bölümleri içinde, "Yerel Tarih" diye isimlendirilen, bölge insanının kendi yaşadığı çevresini konu alan bölümü çok önemsiyor. Ben de asıl tarihin, yerel tarihler bileşiminden kaynaklanması gerektiğini düşünüyorum.

Ben tarihçi değilim ama, fotoğrafa duyduğum ilgi nedeniyle konuya yatkınlığım oluştu. Zannederim, Barış Öğretmen de bu tarafımı dikkate alarak beni okullarına davet etti. Konumuz da fotoğraflı kaynaklara dayanarak, Atatürk'ün Adana'ya yaptığı seyahatleri tartışmaktı...

BİLGİ YARIŞMASI

Çocuklarla karşılaşınca, benim de çocukluğum tuttu herhalde, konferans yerine bir bilgi yarışması yapmaya karar verdik. Ödüllü bir bilgi yarışması... Ödüller kitap ve defter gibi şeylerden oluşuyordu...

Yarışma sırasında sorulan sorular ve cevapları şunlardı;

1/ Kurtuluş Savaşı'nın başlama tarihi nedir? Nerede başlamıştır? Cevap; 19 Mayıs 1919... Samsun'da...

2/Adana'da kaç Atatürk Evi vardır? Bir... Bir mi?.. Evet bir...

3/ İşgal karşısında düşmana ilk kurşun hangi ilde, kim tarafından ve hangi düşmana atılmıştır? Ve cevap; İzmir'de , vatansever gazeteci Hasan Tahsin tarafından, Yunan işgalcilere karşı...

4/ Düşman'ın Adana'dan tamamen çıktığı tarih nedir? Adana'nın Kurtuluş Bayramı olduğuna göre, 5Ocak 1921 olmalı....

Ve sorular böyle devam etti gitti...

Verilen tüm cevaplara kitap ve kırtasiyeden oluşan hediyelerini verdik...

KURTULUŞ SAVAŞI ADANA'DA BAŞLADI... İLK KURŞUN ADANA'DA SIKILDI...

Yarışmanın arkasından da Atatürk'ün Adana Seyahatleri konusunda tartışmaya daldık...

Atatürk Adana'ya tam dokuz kez gelmiş... Bu seyahatlerinde tam 5 farklı konutta kalmış. İkemetgahı sayılan Ankara ve İstanbul'u çıkarsak, Ata'nın bu kadar sık ziyaret ettiği başka bir kent yok. Atatürk'ün bir kenti ziyaret ettiğinde kaldığı evlere "Atatürk Evi" dendiğini düşünürsek, demek ki Adana'da bir değil, 5 Atatürk Evi olmalı. Murat Otel olarak bilinen karargahının yıkıldığını biliyoruz. Şakirpaşa'da bulunan evin de şüphesi var... Böylece bu tartışmadan Adana'da harbiden 3 Atatürk Evi olmalı kararı çıktı. O zaman daha önce verilen "bir" cevabı yanlıştı...

Yüce Önder'in 15 Mart 1923'deki ziyareti sırasında (ki bunun tarihi15 Mart 1923'dür), Kurtuluş Savaşı'na başlama kararını ilk ziyaret sırasında (31 Ekim 1918) verdiğini kast ederek;

"Bende bu vakaiin ilk hissi teşebbüsü, bu memlekette, bu güzel Adana'da vuku bulmuştur" sözüne de takılıp kaldık. Atatürk Kurtuluş Savaşı'na başlamaya Adana'da karar vermişti çünkü. Ve bunu tarihe karşı kendisi söylüyordu. Samsun'a çıktığında ise zaten savaş çoktan başlamış, düşmana ilk kurşun sıkılmıştı.

ÖMER HOCAOĞLU KARA MEHMET

Barış Öğretmen isterseniz Kemal Çelik'in Türk Tarih Kurumu tarafından çıkarılan "Milli Mücadele'de Adana ve Havalisi", Taha Toros'un "Altın Koza Yayınları tarafından çıkarılan "Atatürk'ün Adana Seyahatleri' kitapları başta olmak üzere bir çok yayına başvurabiliriz dedi ve kitaptan pasajlar okudu;

Mustafa Kemal Yıldırım Orduları Komutanı olarak Adana'ya geldiğinde (31 Ekim 1918); Kurtuluş Savaşı'na karar vermiş, ama sadece vermekle kalmayıp Toroslar'a siperler kazdırarak, eğer Mersin ve İskenderun limanlarından işgal kuvvetleri çıkartma yaparsa silahla müdahale emrini vererek savaşı da başlatmayı göze almıştı.

O kitaplarda düşmana karşı ilk kurşunun da, o yıllarda Adana'nın bir kazası olan Dörtyol'da işgalci Fransız birliklerine karşı Ömer Hocaoğlu Mehmet (Kara lakaplı) sıkıldığı yazıyordu kaynaklarda.. . Tarih 11 Aralık 1918 idi... Yani yiğit Hasan Tahsin'den tam 5 ay 10 gün önce...

FERYADNAME

Tartışmalarımız sırasında, bu 11 Aralık 1918 tarihinin aslında çok önemli bir tarih olduğu başka bir olayla da doğrulandı. Çünkü aynı tarihte İstanbul gazetelerinde "Feryadname" ismi verilen ve Adanalı gençler tarafından kaleme alınmış, Anadolu'nun işgale karşı ilk protestosu yayınlanmıştı. Yani kısaca, ilk kurşun Adana'da sıkıldığına göre, Kurtuluş Savaşı da Adana'da başlamış olmalıydı.

NİYE 20 ARALIK DEĞİL, BEŞ OCAK?

En sonunda konu döndü dolaştı kurtuluşa ve Beş Ocak bayramına geldi. Çünkü işgal kuvvetlerinin son askeri Adana'dan 20 Aralık 1920 de ayrılmıştı. Ama kurtuluş bayramı 5 Ocak olarak kutlanıyordu. Neden?

Çünkü kurtuluşu kutlamak üzere o yılların en büyük bayrağı 5 Ocak 1921 de Saat Kulesi ile Ulu Cami arasına çekilmişti. Ve bundan sonra kurtuluşu her yıl 5 Ocak'ta kutlamak gelenek olmuştu. Türk askeri en az 15 gün önce Adana'ya girip Kolordu binasına Türk bayrağı çekmesine rağmen, 5 Ocak halk tarafından genel kabul görmüştü...

SAĞOLASIN BARIŞ...

Sevgili okuyucular, şu yerel tarih başka bir şey... Yerel tarihle insan kendini gerçeklere biraz daha yakın, kentine biraz daha bağlı hissediyor. Sağ olasın Barış öğretmen, bunu bir kez daha anlamamızı sağladın...

Şimdi hediye verdiğimiz kitapları geri mi alalım?