Altın Koza Film Festivali Tarihçesi 3
III. Altın Koza Film Festivali
Hatırlayacaksınız, ilk iki yıl Altın Koza Film Festivali, Adana Belediyesi ile Türk Film Arşivi ortaklığında düzenlenmişti. Bir önceki yıl Adana Belediyesi yetkilileri ile Film Arşivi arasında anlaşmazlık çıkınca, festival heyeti 3. Altın Koza Festivalini Gazeteciler Sendikası ortaklığında düzenleme kararı almıştır. Ve 3. Altın Koza Film Festivali 18 – 26 Eylül 1971 tarihleri arasında gerçekleşmiştir.
Hazırlıklara bir buçuk ay öncesinden başlanılması, etkinliklerin bu kadar kısa sürede hazırlanabileceği algısını oluşturmuştur ve bu nedenle günümüzde bile çok sayıda etkinlikten maalesef başlanıldığı zaman haberdar olunmaktadır.
Festival komitesinin hem belediye yetkililerinin, hem de Gazeteciler Sendikası’nın yetkililerinin, ulusal ve uluslararası olmak üzere çok sayıda festivali incelemiş olduğu anlaşılmaktadır. Gazete araştırmalarım sonucunda 3. Altın Koza Film Festivali’nin daha parlak geçmesi için çalışmaların yürütülmüş olduğunu görmekteyim. Festival heyetinin üzerinde durduğu bir diğer konuysa, festival jürisinin işinin ehli insanlardan oluşmuş olmasıydı. Bu nedenle yarışmaya katılan 16 filmi izleyecek bir ön eleme jürisi belirlenmişti. Bu jürinin belirlediği filmleri festival tarihlerinde Adana’da Belediye Şehir Tiyatrosu’nun gösteri salonunda izleyecek büyük bir jüri karar verecekti. Jüri şöyle oluşmaktaydı;
Çetin A. Özkırım (Sinema Eleştiricisi – T. G. S adına)
Erdoğan Özlüşen ( Adana Belediye Başkanı)
Tarık Dursun Kakınç ( Yazar -T. G. S adına)
Nevzat Güven (Adana Belediyesi adına)
Önder Küçükerman (Doçent – D.G.S. A adına)
Sami Şekeroğlu (Türk Film Arşiv Müdürü)
Mücahit Beşer (Gazeteci – T.G.S adına)
Tanju Akerson (Eleştirici – Türk Sinematek Derneği adına)
Mahmut Tali öngören (TRT adına)
Sabahat Filmer (Türk Film Prodüktörleri adına)
Aliye Rona (Tiyatro ve Sinema Sanatçısı)
Jüri Özel Ödülü Aliye Rona’ya
İlk kez bir jüride yer alan Aliye Rona, ödül vermenin ödül almaktan daha keyifli olduğunu ifade etmiştir. En başarılı yardımcı oyuncu adaylığında Aliye Rona, bu dalda birçok ödül kazandığı ve karakter oyuncusu olduğu için kendisinin yarışma dışı tutulmasını isteyerek etik bir davranış sergilemiştir. Çetin A. Özkırım’ın teklifi ve jürinin tamamının onayı ile Türk Sineması’nda geçen hizmetleri için kendisine “Jüri Özel Ödülü” verilmiştir.
Festival Yürüyüşü
Adana Film Festivali coşkusuna halkın da ortak edildiği festival korteji, günümüzde kesintiye uğramıştır. Hal bu ki bu kortej, bir zamanlar festivalimizin en önemli etkinlikleri arasında hafızalarımızda yer etmiştir. Günler öncesinden insanlar bir yarış halinde, şehrimize gelen sanatçıları görmek, yürüyüşün yapılacağı alanda olmak için planlar yapardı.
3. Altın Koza Film Festivali’nde kortejin en ilgi çeken ismi Yılmaz Güney’den başkası değildi. Korteje katılan diğer isimler ise Bilal İnci, Hayatı Hamzaoğlu, Oya Peri’ydi. Yürüyüşe Adana ve ilçelerinden resmi, özel kuruluşlarla okulların hazırlayacağı ekiple birlikte, Düziçi Köy Enstitüsü ile Silifke Folklor Ekipleri, Belediye Bandosu eşliğinde katılmıştır. Çukurova Gazetesi’nde çıkan bir haberde, festivalin yeteri kadar duyurusunun yapılmadığından halkın kortejdeki sanatçıları görünce şaşkınlıkla onları izlemesine sebep olduğu belirtilmiştir. Bu yaşanılan sıkıntıların yıllar geçtikçe günümüzde de devam ettiği görülmektedir.
Festivali daha coşkulu bir hale getirmeyi amaçlayan ekip, Esnaf Birlikleri Başkanı ile bir anlaşma yapmıştır. Esnaf Birlikleri’ne bağlı olmayan diğer müesseseler için de girişimde bulunarak, festival kortejine katılmaları için çalışmalar yürütmüşlerdir. Bu çalışmalar, bir zamanlar coşku ile yapılan 13 Kare Sanat Festivali ile Portakal Çiçeği Karnavalı’nda olduğu gibi Adana’yı da etkinliklere ortak etme düşüncesinin sanırım ilk örneğini oluşturmuştur.
Ağıt filminin setinden bir görüntü
Yılmaz Güney Kendisi İle Yarıştı
Festivale katılan 16 filmi İstanbul’da oluşturulan heyet izleyerek 10 filmi yarışmaya aday olarak görmüştür. Bu filmler; Umutsuzlar, Ağıt, Meçhul Kadın, 7 Kocalı Hürmüz, Aşk Hikayesi, Şeytan Kayaları, Senede Bir Gün, Sürgünden Geliyorum, Acı ve Yarın Son Gün’dür.
Tüm ödüller Yılmaz Güney’in yönetmenliğini yaptığı filmler arasında paylaştırılınca o yıl da Festival’e, diğer yıllarda olduğu gibi Yılmaz Güney damgasını vurmuş olur. En iyi kadın oyuncu ödülüne Türkan Şoray ile Hülya Koçyiğit’i geride bırakarak diğer yıllarda olduğu gibi o yıl da Fatma Girik layık görülmüştür. Festival jürisinde yer alan Aliye Rona’ya ise Türk filmciliğine yaptığı büyük hizmetler dolayısıyla özel ödül verilmiştir.
Festival yönetimi, birinci seçilen filme 25 bin, ikinci seçilen filme 15 bin, üçüncü seçilen filme de 10 bin lira para armağanı veriyordu. Bir önceki yıl “Umut” filmi ile kazandığı birincilik ödülünün parasını, filmde yer alan oyuncular arasında paylaştıran Yılmaz Güney, o yıl da Ağıt filmi ile aldığı birincilik ödülünü Türk Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’na bağışlamıştır.
Ödüle layık olanlar ise şöyledir;
En İyi Film: Ağıt (Yönetmen: Yılmaz Güney)
En İyi İkinci Film: Acı (Yönetmen: Yılmaz Güney)
En İyi Üçüncü Film: Umutsuzlar (Yönetmen: Yılmaz Güney)
En İyi Yönetmen: Yılmaz Güney (Yönetmen: Ağıt)
En İyi Kadın Oyuncu: Fatma Girik (Acı filmi ile)
En İyi Erkek Oyuncu: Yılmaz Güney (Ağıt filmi ile)
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu: Süleyman Turan (Yarın Son Gündür filmi ile)
En İyi Görüntü Yönetmeni: Gani Turanlı (Acı / Ağıt / Umutsuzlar filmi ile)
En İyi Senaryo: Yılmaz Güney (Ağıt filmi ile)
En İyi Film Müziği: Metin Bükey (Acı filmi ile)
En İyi Stüdyo: Lale Film – Ören Film
Bir Milyonluk Çekiliş
3. Altın Koza Film Festivali’nde, 26 Eylül Pazar günü şehir stadyumunda bir halk gecesi düzenlenmiştir. Bu gecede, festival süresince etkinliklerde yer alan sanatçılar ile birlikte folklor ekipleri görev almıştır. Etkinlikte, festivalde bir ilk yaşanarak Hürriyet Gazetesi bir milyonluk hediye çekilişi organize etmiştir.
18 Eylül 1971 Cumartesi gününden 26 Eylül 1971 Pazar akşamına kadar, başta Kulüp Kuyubaşı olmak üzere Bahar ve Sular Sinemaları’nda konserler, film gösterimleri ile çocuk baloları düzenlenmiş, Kulüp Kuyubaşı’na ise Yurdanur Doğulu Orkestrası ile konuk sinema yıldızları katılmıştır.
Sular Sineması’ndaki programda ise; Neşe Can, Ziya Taşkent, Mine Soley, Avcı Kardeşler sahne almıştır. Türkiye Altın Saz Yarışması’nı kazanan kadın ve erkek aşıklar gösterilerde bulunmuştur.
Ayrıca Füsun Ünal, Safiye Ayla, Ömür Yüksel gibi sanatçılar da özel programlar yapmış, sinema ve eğlencelerin düzenlendiği yerlerde şehrimize gelen sanatçılarımız halk ile buluşmuşlardır.
Halk, Filmleri Neden İzlemedi?
Günler öncesinden halkın, Mazhar Sineması’nda yarışan filmleri izleme imkanı bulacağına dair çıkan haberlerle sevinen sinema severleri, festivalin başladığı günlerde kötü bir haber beklemekteydi. Dönemin sansür anlayışı sonucunda filmlerin sansüre takılması, halkın bir önceki yıl olduğu gibi o yıl da filmleri izleyememelerine neden olmuştur. Umarım ileride bizleri böyle kötü günler beklemiyordur.
Adana Sokakları’nda Festival Coşkusu
Festivallerin uzun zaman öncesinden bir ekip çalışması sonucunda ortaya çıkması gerektiğini daha önceki yazılarımda da dile getirmiştim. Ayrıca bir etkinliği başarıya ulaştıracak en önemli kavram ise ilk kez 3. Altın Koza Film Festivali’nde karşımıza çıkan halkın ortak edilme düşüncesidir. Sadece bir avuç insanın bir araya gelmesiyle oluşacağı düşünülen etkinlikler başarı sağlayamaz. Bu düşünce yerine, toplumun her kesimiyle yapılan işbirliği kentin etkinliklerine sahip çıkılmasını sağlar. Bu da başarıya dönüşerek kalıcılık sağlayacaktır.
Duyurular, etkinlikler başlamadan uzun zaman öncesinde topluma hatırlatılmalı, etkinliğin yaklaşmasıyla birlikte sosyal medyanın gücü de kullanılmalıdır.
1971 yılına tekrar dönecek olursak daha önceki iki festivalde yapılan hatalar yerine, halkın etkinlikten haberdar olması için Adana sokaklarının adeta bayraklarla, afişlerle donatılmış olduğunu görüyoruz.
Bez afişlerin, festivalin başladığı günlerde kavşaklarda ve caddelerde asılmış olması halkın haberdar olmasını sağlamıştır. Sümerbank gibi kuruluşların da festivali sahiplenerek pankartlar hazırlamış olması festivalin coşkusuna tüm halkın ortak olduğunun göstergesi olmuştur.
Altınkoza Festivali’nde Halk Ozanları Yarıştı
Altın Koza Film Şenliği’nin ortaklarından Türkiye Gazeteciler Sendikası “Altın Saz” isimli bir yarışma düzenlemiştir. Bu yarışma sayesinde çok sayıda aşık Adana’ya gelerek kıran kırana yarışmıştır. Yarışmadan derece almaya hak kazan Tokatlı Selmani, Tekirdağlı Zülfikar Bayrani, Adanalı Fikret Ünal ve Karslı İsmail Cengiz Azeri sinema salonlarında ve bahçelerde şiirler okuyarak aralarında atışmalarda bulunmuşlardır.
Bu yarışma kuşkusuz Karacaoğlan, Dadaloğlu, Aşık Veysel gibi üstatları anarak onların anısına yeniden aşıklık geleneğini canlandırma amacıyla yapılmış olmalıdır. Bu sayede huzurlarınızda Karacaoğlan, Dadaloğlu, Aşık Veysel gibi değerlerimizi anarak onların ezgilerini ve yaşamlarını konu alan filmlerin yapılmasına festivallerin de katkı sağlamasını diliyorum. Ve bence festivaller, Türk Sineması’na katkı sağlamanın yanı sıra sinemaya yön verecek işler ortaya çıkararak yüz yıllar geçse bile unutulmayacak eserler bırakılmasını sağlamış olacaklardır.
Mehmet Emin Arıcı
Diğer Yazıları
Tüm Yazıları