Bilgisayarlı Koroner

Tomogafik Anjio

Kalp hastası olduğumdan şüpheleniyorum...

Ama kasığımdan katater sokularak anjio yapılmasından da korkuyorum. Ne yapabilirim?

Bazen göğsümüz ağrır durur… Ve tereddüte düşeriz…

Acaba kalp hastası mıyım?

Ancak biliniyor ki, bu sorunun cevabı biraz zor. Çünkü diğer tetkikler ne kadar yapılırsa yapılsın, bir insana “Kalp hastasısın” demek, kalp hastası ise tedavinin şeklini belirlemek için,

anjio denilen tetkik dışında yüzde yüz doğru bir yöntem yoktur. Hatta anjio bile tam yüzde yüz değil, ona yakın bir doğrulukta bizleri aydınlatır.

Gelin görün ki, anjio denilen tetkik, kasıktan uzunca bir kateterin (bir nevi optik boru) kalbe kadar sokulmasıyla yapılan invaziv (yani tehlikesi olan) bir yöntem.

Doktorlar bu yüzden her göğsü ağrıyanı lombur lop anjioya sokmuyorlar. Ama bazen bu yüzden hastalıklar atlanıp, kötü sonuçlar doğabiliyor. Yakın zamana kadar doktorlar bu yüzden ikilem yaşıyorlardı.

Ama şimdi “Koroner Bilgisayarlı Tomografik Anjiogafi” denilen yöntem kentimize getirildi. Böylece kalp hastalıklarında yeni bir dönem başlamış sayılır.

Adana’daki üç(*) BT Koroner Anjiogafi merkezinden birinin başında olan, Acıbadem Hastanesi doktorlarından Tuğana Akbaş sorularımıza cevap verdi...

Altınşehir Adana: Koroner Bilgisayarlı Tomografik Anjiyuografi nedir?

Tuğana Akbaş: Bilgisayarlı tomografi tetkiki vücudun pek çok bölümünde tanı koymak amacıyla inceleme yaptığımız radyoloji bölümlerinde kullanılan bir cihazdır.

Kalp hareketli bir organ olduğu için, yeterli bilgi elde edebilmek ancak kesit ve tüp sayısının daha fazla olduğu en son teknoloji ürünleri ile mümkün olmaktadır.

Sonuç olarak Koroner BT Anjiyografi kalbi besleyen damarların, yani diğer ismiyle koroner arterlerin değerlendirilmesi için kullanılan bilgisayarlı tomografi görüntüleme yöntemidir.

(*) Acıbadem Hastanesi

BSK Metropark Hastanesi

Sistem Tıp Merkezi

A.A: İnceleme nasıl yapılır?

T.A: Tetkik öncesinde minimum 3 saat açlık gerekir. Bir gün öncesinden hastadan çay, kahve ve çikolata gibi kalp ritmini etkileyebilecek gıdalardan kaçınması istenir.

İnceleme başlamadan önce hastalarda koroner damarlarda genişleme sağlayarak daha iyi görüntüleme yapılması amacı ile dilaltı nitrogliserin tablet veya gerekirse beta bloker ilaçlar verilebilir.

Ön kol toplar damarından kontrast madde verilerek, bir nefes tutumu süresi içerisinde çekim yapılmaktadır. Aslında tetkikin çekim süresi ortalama 6-9 saniyedir. Hasta tetkikin hemen sonrasında günlük yaşamına dönebilmektedir.

A.A: Koroner Bilgisayarlı Tomografik Anjiyografi kimlere yapılır?

T.A:

• Düşük ve orta derecede risk faktörlerine sahip kişiler (Birinci derece akrabalarında erken yaşta kalp-damar hastalığı hikayesi olanlar, sigara içenler, diyabet hastaları, yüksek tansiyon hastaları, obezite hastaları ve yüksek kolestrol ve yüksek trigliserit oranına sahip olanlar)

• Şüpheli efor testi

• Tipik olmayan göğüs ağrısı

• Koroner arterlerde doğumdan beri bulunan yapısal bozukluk

• Daha önce balon ve stent uygulanan hastaların takibi, ameliyat olan hastalarda by-pass damarların kontrolü

A.A: Koroner Bilgisayarlı Tomografik Anjiyografi tetkiki ile hangi bilgiler elde edilir?

T.A: Önce ilaç verilmeden kontrastsız inceleme yapılır ve kalsiyum skorlama denilen kalp damarlarındaki toplam kireçlenme miktarı tespit edilir. Kireçlenmeye bağlı olarak koroner arter hastalığı riskini ortaya koymak mümkün olabilir. Kısaca hastanın bundan sonraki hayatında kalp sağlığı yönünden risk haritası çıkarımış olur.

Koroner arterlerdeki kireçlenmiş veya yumuşak plak birikimleri görülürse, yol açtıkları darlığın derecesi tespit edilerek tedavi gerekliliği ve tedavi yönteminin belirlenmesine katkı sağlar.

Koroner BT anjiyografi tetkiki düşük ve orta dereceli hastaların değerlendirilmesinde kullanılır. Erken evrede koroner arterlerdeki ateroskleroz denilen damar hastalığı yönünden tanınmasını sağlar. Olası hastalıkta erken medikal tedavi ile kalp krizi geçirme riski azaltılır.

A.A: Klasik (kateter) Koroner Anjiyografi tetkikinden farkları nelerdir?

T.A: Kalp hastalıklarının tanısında EKG, efor testi, ekokardiyografi gibi tetkikler kullanılmaktadır. Tetkiklerin sonucuna göre bazı durumlarda da kateter anjiografi gibi invaziv işlemlere başvurulmaktadır.

Kateter anjiografi tetkiki invaziv yani girişimsel bir tetkiktir. Kateter anjiografi sırasında ve işlem sonrasında bazı istenmeyen komplikasyonlar oluşmaktadır. Komplikasyonlara rağmen yüksek riskli, herhangi bir tedavi almamış geç dönem hastalarda darlık saptanmasında ve tıkanan damarın yan dallarla beslenmesinin gösterilmesinde “altın standart” yöntem halen kateter anjiografidir. En önemli avantajı ise işlem sırasında balon ve stent uygulamalarının da yapılabilmesidir. Koroner BT anjiyografi tetkiki, katetersiz ve yalnızca bir nefes tutum süresi olan 10-15 saniye içinde yapılabilmektedir. Klasik anjiografiye göre daha kolay ve daha hızlıdır. Hastanede yatma zorunluluğu yoktur ve işlem sonrası hasta günlük yaşantısına devam eder.

Hastanelere göğüs ağrısı ile başvuran hastaların büyük bir kısmında kateter anjiografi sonuçları normal olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle düşük ve orta dereceli risk grubunda girişimsel bir yöntem olan klasik anjiografi yerine koroner

BT anjiyografi tetkiki ile değerlendirmek daha uygun olabilir.

Sonuç olarak koroner BT anjiografi, klasik (kateter) anjiografi tetkikine üstün bir tetkik veya alternatif tetkik demek yanlış olur. Farklı hasta gruplarında farklı kullanım alanları olan farklı tetkiklerdir.

A.A: Koroner Bilgisayarlı Tomografik Anjiyografi tetkikinin güvenilirliği nedir?

T.A: Kalbin hareketli bir organ olması nedeniyle kısa sürede kaliteli görüntü alınabilmesi için, iyi bir inceleme şarttır. Bölümümüzde çift tüp ve çift dedektör (2x64) sisteminden oluşan ve BT koroner anjiyografi için özel olarak geliştirilmiş BT cihazı kullanılmaktadır. Darlığın değerlendirilmesinde, koroner BT Anjiyografi tetkikinin güvenilirliği literatürdeki tüm yayınlarda % 80 nin üzerindedir.

A.A: Koroner Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi tetkikinde kullanılan radyasyonun dozu yüksek midir?

T.A: Çok kesitli BT cihazları geliştikçe hastaya verilen radyasyon dozu da azalmaktadır. Bölümümüzde kullanılan BT cihazı ile hastanın maruz kaldığı radyasyon dozu klasik anjiografide alınan dozdan fazla değildir. Hastanın vücut yapısı ve kilosuna göre otomatik doz ayarı yapabilen sistemlerde, görüntüleme süresi kısa tutulduğunda daha az radyasyon verildiğini söylemek mümkündür. Verilen radyasyonun dozu ile elde edilen tanısal bilginin değerini karşılaştırmak doğru olmaz.

Belirli miktarda radyasyona maruz kalınsa da, erken tanı ile hayat kurtarmak mümkün olmaktadır.