Türk besteci, orkestra şefi ve piyanist. O da bir Adanalı!

24 Şubat 1953’te Ceyhan’da doğdu. 1965’te devlet tarafından 6660 sayılı “Harika Çocuk” yasası kapsamına alınarak ailesiyle birlikte Paris Ulusal Yüksek Konservatuarı’na gönderildi. Dünyaca ünlü ustalarla çalışarak başta piyano yüksek bölümü olmak üzere bütün dallarda birinciler birincisi olarak 1971’de mezun oldu. Ve 1973’te 20 yaşındayken İstanbul Devlet Opera ve Balesi Orkestrasını yönetmeye başladığında “dünyanın en genç opera orkestra şefi” olarak tarihe geçmişti. Selman Ada, “Harika Çocuklar” yasası kapsamına alınan tek kompozitör ve orkestra şefidir. 1973’te İstanbul Devlet Opera ve Balesi’ne Genel Müzik Direktörü Robert Wagner’in asistanı olarak giren sanatçı 1975’te provasız olarak Mozart’ın “Don Giovanni” operasını yönetti.

Aydın Gün tarafından bu kuruma orkestra şefi olarak atandı. 1979-1980 sezonunda Ankara Devlet Opera ve Balesi’nde Genel Müzik Direktörlüğü yaptı. 1980’de Paris’e dönerek “Ecole Normale Supérieure de Musique” ‘te opera korrepetitörlüğü ve orkestra yönetimi bölümünü kurarak “profesör” unvanıyla atandı. Selman Ada, bestecilikte yeni bir ekoldür. Kullandığı müzik malzemesi coğrafî olarak Kamçatka’dan Viyana’ya kadar uzanır. Zaman açısından da Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarının binlerce yıllık tarihî hazinesine sahip çıkar. Yereli bilgece işler, evrensele bir sihirbaz ustalığıyla taşır.

Selman Ada, Türkiye’nin aydınlık yüzüdür. Eserleri 1968’den beri Avrupa, Amerika, Asya, Afrika ve Avustralya’da seslendirilen bestecinin operaları ise “Ali Baba & 40” (Dünya Prömiyeri 1991 Ankara Devlet Opera ve Balesi) başta olmak üzere 1991’den beri Türk opera sahnelerinde sürekli afiştedir. “Mavi Nokta” poetik operası (Dünya Prömiyeri 1996 İzmir Devlet Opera ve Balesi) 2000 yılında kendi yönetiminde Wiesbaden’de ve Münich’teki “Herkülesalle”de İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından “Türkiye’den dünyaya millenium armağanı” olarak seslendirildi.

Sanatçı 2002’de Mersin Devlet Opera ve Balesi’nde Genel Müzik Direktörlüğü yaptı. “Aşk-ı Memnu” operasının dünya prömiyeri 23 Ocak 2003’te Mersin Devlet Opera ve Balesi’nde bestecinin yönetiminde Rejisör Çetin İpekkaya tarafından gerçekleştirildi. Küçük orkestra ve mezzo soprano için yazdığı “Ballade”ın dünya prömiyeri Aralık 2004’te mezzo soprano Aylin Ateş ve orkestra şefi Rengim Gökmen tarafından Tel Aviv’de; “I. Senfoni”sinin dünya prömiyeri ise 16 Nisan 2005’te Uluslararası Ankara Müzik Festivali’nde orkestra şefi R. Gökmen yönetiminde Bilkent Senfoni Orkestrası tarafından seslendirildi. 2009’da İzmir Devlet Opera ve Balesi’nde sahnelenmeye başlayan 2010’da Batı Avrupa’da sahnelenen ilk Türk operası “Aşk-ı Memnu” operası İspanya turnesinde sahnelendi.

Selman Ada, bestecilikte yeni bir ekoldür. Yereli bilgece işler, evrensele bir sihirbaz ustalığıyla taşır.

Ada, 2009-2011 arasında Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Genel Müzik Direktörü olarak görev yaptı. Mevlid Kantatı Op. 44, İstanbul, Ankara, İzmir, Mersin, Antalya ve Samsun Operaları sanatçılarının katılımıyla bestecinin yönetiminde 20 Nisan 2011’de 450 kişilik dev kadroyla İstanbul’da dünya prömiyeri yaptı. 25 Mart 2012’de “Ali Baba & 40 Haramiler” Almanya’nın Wuppertal Operası’nda Almanca olarak sahnelenerek Dünya opera repertuvarına giren ilk Türk operası oldu. Eser halen Wuppertal Operası’nda sahnelenmektedir. Selman Ada’nın Kataloğunda 1960 yılından Temmuz 2012’ye kadar toplam 52 adet eser bulunmaktadır.

Yönettiği “Ali Baba & 40 Haramiler” operası, Dünya Opera Repertuvarı’na giren ilk Türk Operası oldu.

Bütün eserleri külliyen basılan ilk Türk bestecidir ve İstanbul Devlet Opera ve Balesi’ne atanan ilk Türk genel müzik direktörüdür. 2 Şubat 2012 tarihinde, kısa süre önce kurulan Samsun Filarmoni Derneği’nin Onursal Başkanı olmuştur 2013 yılından itibaren her yıl onuruna Samsun’da, genç yeteneklerin hızla dünya opera sanatı alanında rekabet edebilecek düzeye taşınması adına, ismini taşıyan Uluslararası Selman Ada Şan Yarışması düzenlenecektir.

Eserleri (Piyano Eserleri)

• “Piyano İçin Kırk Haramiler” (1960)
• “Piyano İçin Köçekçe” (1964)
• “Piyano İçin 5 Parça” (1965, Strube Verlag München-Berlin)
• “Köye Doğru” (Piyano İçin Süit, 1967, Strube Verlag München-Berlin)
• “Nişabur” Piyano İçin Tek Bölümlü Sonat (1973, Strube Verlag München-Berlin)
• “12 Amodal Prelüd” (Apostrofik Stroflar, Piyano İçin (1980–1991, Strube Verlag München-Berlin)
• “Asimagies” (Sihr-i Şark) Piyano İçin 20 Parça, 1994, Strube Verlag München-Berlin)
• “5 Etüd” Piyano İçin (1998, Strube Verlag München-Berlin)
• “Rhapsodie” (Nihavend Longa, Piyano İçin, 1998, Strube Verlag München-Berlin)
• “Jeux de piano” (Piyano Oyunları, Gençler İçin 24 Parça, 2000, Strube Verlag München-Berlin)
• “Deutsche Volksliederbuch für Klavier” (2003, Strube Verlag München-Berlin)
• “Three Instantaneous” piyano için (2004, Strube Verlag München-Berlin)
• “Mini Piano” Piyano İçin Küçük Parçalar (2004, Strube Verlag München-Berlin

Oda Müziği Eserleri

• “3 Avrasyalı” Flüt ve Klavsen İçin Süit (1994, Edition Zurfluh Paris, Strube Verlag München-Berlin)
• “Valse Charmante” (Cazibe Valsi, Klarinet ve Piyano İçin (1999, Strube Verlag München-Berlin)
• “Karciğar Oyun Havası’2” (Tanzlied, Nefesli Beşli İçin (2001, Strube Verlag München-Berlin)
• “Süit” Üfleme Beşli İçin (2001, Strube Verlag München-Berlin)
• “2 Konser Prelüdü” Flüt-Viyola ve Arp İçin (2002, Strube Verlag München-Berlin)
• “Drei Konzertstücke für 2 Trompetten” (2003, Strube Verlag München-Berlin)
• “Der Eurhythmus” für Flöte und Klavier (2003, Strube Verlag München-Berlin).
• “Blech-Quartett” für Trompete, Horn, Posaune und Tuba (2003, Strube Verlag München-Berlin)
• “Kleine Jazz Süite für Streichquartett” (2003, Strube Verlag München-Berlin)
• “4 Préludes pour Guitare” (2003, Strube Verlag München-Berlin)
• “Drei Byzantynische Tänze“ für Klarinette und Klavier (2003, Strube Verlag München-Berlin).

Şan-Piyano Eserleri

• “Osmanische Lieder” (Dök Zülfünü Meydâne Gel, 1977, Für Bariton (oder Bass) und Klavier, Strube Verlag München-Berlin)
• “Türküler Şarkılar” Piyano ve Şan İçin Albüm (1977–2001)
• “5 Mozaik-Nağme” Bariton ve Piyano İçin (2000, Şiirler: Tarık Günersel)
• “Oper-Arien” Şan ve Piyano İçin (2003, Strube Verlag München-Berlin)
• “Übungsbuch für Sänger” mit Begleitung des Klaviers (2003, Strube Verlag München-Berlin).

Koro Eserleri

• “Yemen Türküsü” (Büyük Koro için) (Aşk-ı Memnu operasından, 2002, Strube Verlag München-Berlin).
• “Rast Semai” (Dede Efendi’den hareketle, Büyük Koro için, Aşk-ı Memnu operasından, 2002, Strube Verlag München-Berlin).
• “Gidelim Göksu’ya” (Türkü) (Büyük Koro için, Aşk-ı Memnu operasından, 2002, Strube Verlag München-Berlin)
• “Vatan Marşı” (Musa Süreyya Bey’in bestelediği Mekteb-i Mülkiye Marşı, ezgisi üzerine armonizasyon ve piyano eşliği, 2006, Yavuz Daloğlu’na ithaf edilmiştir.)

Bütün eserleri külliyen basılan ilk Türk bestecidir ve İstanbul Devlet Opera ve Balesi’ne atanan ilk Türk genel müzik direktörüdür.

Senfonik Eserleri

• “40 Haramiler Uvertürü” (1990)
• “2 Raks’2” (Ali Baba ve 40 Haramiler operasından, 1990)
• “Symphony” (2004)

Oratoryo/Orkestra-Şan Eserleri

• “Mavi Nokta” Poetik Opera (9 Bölüm, libretto: Tarık Günersel, 1995, Strube Verlag München-Berlin)
• “Ballade” Mezzo Soprano ve Küçük Orkestra İçin (2004, Şiir: Gülseli İnal: “Yapayalnızsındır”)

Operalar

• “Ali Baba ve 40 Haramiler” Opera 2 perde (libretto: Tarık Günersel, 1990, Strube Verlag München-Berlin)
• “Aşk-ı Memnu” Opera 2 perde (libretto: Tarık Günersel, 2002, Strube Verlag München-Berlin)