Konuyla ilgili BSK Metropark Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Ayşe Gürcan ile konuştuk.

Osteoporoz halk dilinde kemik erimesi olarak bilinen bir hastalık…
Zaman içerisinde kemiklerin kalsiyum kaybederek, iç yapısının ve kalitesinin bozulması sonucu, vücudun kemik yapısı kolay kırılgan bir yapı haline dönüşebiliyor.
Dünya genelinde yapılan araştırmalarda; Kalp-damar hastalıkları, kanser gibi ciddi tedavi ve önem gerektiren hastalıklardan sonra üçüncü ölüm nedeni olarak osteoporoz gösteriliyor.

Sonuçlar bizlere gösteriyor ki; kemiklerimize en başta özen göstermeye başlayacağımız an, tüm evrende en rahat ve huzurlu olduğumuz yer: Anne karnı olarak dikkat çekiyor…

Hastalığı tanımamız ne ile karşılaşacağımızı bilmemiz açısından çok önemli, kaybolan kemiği tekrar yerine koymak oldukça zor, pahalı ve uzun zaman gerektiren bir süreç.
Bu süreçte dikkat edeceğimiz küçük bir detay, yaşamın kemiklerimizi eritmesine engel olacaktır…

Görüşlerini aldığımız Adana BSK Metropark Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Ayşe Gürcan konuyla ilgili olarak şunları belirtti:
“Osteoporoz kemik kütlesinde azalma ve kemik kırılganlığında artış olarak tanımlanabilir.
Ana rahminden ölüme kadar uzanan yolculukta kemikler sürekli devinim halindedir.
Bundan kastımız sürekli yapımın ve yıkımın devam ettiği büyük bir şantiye olan iskeletimiz…”

Menopoz dönemi çok önemli
Otuzlu yaşlara kadar yapımın daha baskın olduğu dönemi yaşarken kırklardan sonra ise yıkımın öne geçtiği ve kemik yapımının da bu yıkım hızına yetişemediği bir sürece girdiğini belirten Gürcan: Özellikle menopoz gibi doğal olaylar ve yaşımızın ilerlemesi bu yıkım hızını arttıran başlıca sebeplerdir. Erkeklerde genellikle yaşın ilerlemesi ile bu durum belirginleşir. Bunların yanı sıra bazı hastalıklarda (tiroid hastalıkları, bazı hormonal bozukluklar gibi) bazı ilaçların kullanımında (kortizon, bazı kan sulandırıcılar, tiroid hormon ilaçları gibi) da osteoporoz ile karşı karşıya kalınabilir. Menopoz ile östrojenin kemikler üzerindeki koruyucu kalkan olma görevi ortadan kalkar ve seviyesi azalan östrojen sonucu kemiklerimiz hızlı bir yıkım sürecine girerler.

Neden sinsi bir hastalık?
Genellikle birçok hastalık kişide bazı şikayet ve bulgular ortaya çıkartırken osteoporoz (kemik erimesi) böyle bir süreçten yoksundur ve kişide hastalığın ilerlemiş seviyesinde görülebilecek kalça ve omurga kırıkları hastalığın ilk belirtisi olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bu yüzden evimize giren sinsi, sessiz hırsız gibi davranarak son ana kadar belirti vermeyebilir.

Kırık oluşmadan önce sırt ağrısı, boyda kısalma ve kamburlukta artış gibi silik bulgular olabilir. Fakat Osteoporozun en korkulan sonucu olan ve ölüme yol açabilen kalça kırığı ile de kişi ilk olarak Osteoporoz ile tanışabilir. Bunun yanı sıra menapoz sonrası görülen sırt ve bel omurlarındaki çökme kırıkları veya el bilek kırıkları da Osteoporoza bağlı meydana gelen kırıklardır.
Hemen her hastalıkta olduğu gibi hastalığın kendisinden korunmak hastalığı tedavi etmekten çok daha kolay ve ucuzdur. Öncelikle çocukluktan itibaren, hatta ana rahmine düşmemizle birlikte bu hastalığa karşı önlem alınmalıdır diyerek görüş ve önerilerini belirtti.

Nasıl beslenilmeli,
hangi sporlar yapılmalı?
• Kalsiyumdan zengin beslenme (süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, badem-ceviz-fıstık gibi çerezler, yağlı balıklar gibi),
• Günlük yeterince D vitaminini almak (en önemli kaynak güneştir, en az günlük 15 dk güneş ışınlarından faydalanmalıyız, ayrıca yağlı balıklar, yumurta sarısı gibi besinler).
• Kemik ve kas kuvvetimizi arttırmak için spor yapma alışkanlığı çocukluktan itibaren kazanılmalıdır. En çok iskelet ve kas gücünü arttıran sporlar içinde, atlama-zıplama-hoplama gibi hareketlerin sık tekrarlandığı spor dallarıdır.
• Kemik sağlığı açısından düşünüldüğünde yüzme ve bisiklet çevirme gibi sporlar uygun değildir.
Yaşlılar Dikkat!
Düşmeden korunmak için:
•Yaşlılar için özellikle
uygun ışıklandırma seçilmeli
•Uygun yer döşemesi seçilmeli
(parça halı - kilim olmayacak)
•Eşik olmamasına özen gösterilmeli,
•Merdiven ve koridorlarda
tutamaklar olmalı,
•Klozet ve banyolarda,
yatak başlarında tutamaklar olmalı,
•Kablolar saklanmalı,
•Halı ve kilim altlarına kaydırmaz konulmalı,
•Gözlüğüne hemen ulaşabilecek
uzaklıkta olmalı,
•Gece ışığı mutlaka olmalı.

Bunları biliyor muydunuz?
• Dünyada kalp-damar hastalıkları ve kanserden sonra bilinen 3. ölüm nedeninin osteoporoz olduğunu…
• Beş kadına karşılık bir erkekte görülür ve yaşlılıkta daha çok rastlanan bu hastalığın tek başına yaşlılık hastalığı olmadığını…
• Otuz yaşına kadar kemik yapısının ilerleyip, otuz yaşında doruk noktasına ulaştığını...
• Kemiklerin sertleşmesini sağlayan asıl mineralin kalsiyum olduğunu ve en çok süt ürünlerinde bulunduğunu…
• Kemiklerin de kalp, beyin gibi canlı ve sürekli yapılanan bir sistem olduğunu…

Dr. Ayşe Gürcan
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı
Adana BSK Metropark Hastanesi

Röportaj: Erhan Yelekçi